90.B.2. [365] Połączenia przysłówków, zaimków lub wyrażeń przyimkowych ze spójnikami
Połączenia przysłówków, zaimków lub wyrażeń przyimkowych ze spójnikami oddzielamy przecinkiem wówczas, gdy na przysłówek, zaimek lub wyrażenie przyimkowe pada akcent zdaniowy; mówiąc, wyróżnimy te wyrazy za pomocą akcentu, a w miejscu przecinka zrobimy pauzę oddechową, np.
Powinieneś postępować tak, aby nikogo nie skrzywdzić.
Wzbogacił się wówczas, gdy odziedziczył duży spadek.
Cenię go tym bardziej, że jest człowiekiem wspaniałomyślnym.
Zanieś tę książkę tam, skąd ją przyniosłeś.
W powyższych przykładach przysłówki, zaimki lub wyrażenia przyimkowe pełnią funkcję okoliczników w zdaniach głównych. Używając odpowiednich okoliczników, podkreślamy czas (wówczas), sposób (tak), stopień (tym bardziej) oraz miejsce (tam). Wyrażenia o identycznej lub podobnej budowie występują również w funkcji spójników zestawionych; w takich wypadkach należą one do zdania podrzędnego, a przecinek stawiamy przed nimi:
Powinieneś postępować szlachetnie, tak aby nikogo nie skrzywdzić.
Wzbogacił się, wówczas gdy odziedziczył duży spadek.
Zanieś tę książkę, tam skąd ją przyniosłeś.
Jeśli jednak pierwszy człon takiego połączenia poprzedzony jest dodatkowym określeniem typu: dopiero, właśnie, przecinek stawiamy między jego składnikami:
Zadzwonię do ciebie dopiero wtedy, gdy skończę rozmowę z interesantem.
Zanieś tę książkę właśnie tam, skąd ją przyniosłeś.
Najczęściej spotykanymi połączeniami tego typu są: dlatego iż, dlatego że, dopiero gdy, podobnie jak, potem gdy, tak aby, tak by, tak iż, tak jak, tak jakby, tak że, tak żeby, taki jak, taki sam jak, tam gdzie, tam skąd, ten sam co, teraz gdy, to co, tym bardziej iż, tym bardziej że, w miarę jak, wprzód nim, wtedy gdy, z chwilą gdy.
